اداره کل صندوق رفاه دانشجویان یک پشتیبان و حامی برای دانشجویان وزارت علوم در دوران تحصیل است که خدماتی نظیر انواع وام های دانشجویی، خوابگاه، تغذیه را ارائه می دهد، بر همین اساس خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران» در گفتگویی تفصیلی با یزدانمهر، رئیس صندوق رفاه دانشجویان، بسیاری از سئوالات دانشجویان را در حوزه های فعالیت این اداره زیر مجموعه وزارت علوم را پرسید.
* از زمانی که شما به این سمت منصوب شدید میزان تسهیلات و خدمات به دانشجویان چقدر رشد داشته است؟
یزدانمهر: آغاز کار من در صندوق رفاه ابتدا با یک آسیب شناسی از وضعیت موجود انجام شد تا ببینیم چقدر از مطالبات هنوز وصول نشده است و با چه راهکارهایی می‌توان این مقدار را دوباره به چرخه خدمات رسانی صندوق رفاه برگرداند. بر همین اساس یک سند راهبردی نیز برای آن تدوین شد، ما در این سند به دنبال این بودیم که ببینیم تسهیلات و خدماتی که به دانشجو ارائه می‌دهیم چقدر هدفمند است و چه میزان از مشکلات مالی و رفاهی دانشجو را در زمان تحصیل حل میکند. البته این سند قرار نیست فقط در زمان تصدی من بر صندوق رفاه انجام بپذیرد و در کل می توان آن را یک سند دراز مدت ولی هدفمند و قابل اجرا دانست.
در بحث مالی نیز تلاش کردیم تا درآمدزایی ها در جهت ماهیت آموزش عالی و هم سرمایه گذاری‌ها به نفع دانشجویان باشد. لذا به دنبال این بودیم که از میزان بودجه ای که دولت در اختیار صندوق رفاه قرار می دهد، بتوان بهترین فعالیت را انجام داد چون انحرافات در بحث سرمایه گذاری ممکن است ایجاد شود.
* چقدر دانشجویان به صندوق رفاه بدهکار هستند؟
در خصوص دانشجویان بدهکار به این صندوق باید گفت که از ابتدای سال 94 در مجموع، بدهی‌های دانشجویان فارغ التحصیل به صندوق رفاه ۴۴۲ میلیارد تومان بود که این رقم جزو مطالبات معوق و بلاتکلیف محسوب میشد. از میان این مطالبات، ۲۵۰ میلیارد تومان مشخصات بدهکار نداشت، با کمک بانک اطلاعاتی که در حال تکمیل بود و با استفاده از سازمان‌های مختلف برای تکمیل این اطلاعات، توانستیم تا این رقم را به کمتر از ۲۱۸ میلیارد تومان برسانیم. خوشبختانه تاکنون بیش از ۵۰ درصد مطالبات در یک سال و نیم گذشته وصول شده است و تعداد یک میلیون نفر از فارغ التحصیلان به صندوق بدهی داشتند که با وصول برخی مطالبات، تعداد آن کمی کاهش پیدا کرده است.
البته ماجرایی وصول مطالبات بسیار جالب بود، عده ای اصلا خبرنداشتند که چقدر به صندوق بدهکار هستند. علت بوجود آمدن این مسئله این بود که چون در مواقع استخدامی به همان گواهی موقت که از طرف دانشگاه صادر می شد، بسنده می کردند، فرد دیگر به دانشگاه مراجعه نمی کرد لذا دفترچه‌های اقساط وام‌هایی هم که گرفته بود در اداره رفاهی دانشگاه ها می‌ماند.
* چه کسی قیمت غذای دانشجویی را تعیین میکند؟
هیأت امنای صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم مرجع تشخیص افزایش قیمت غذای دانشگاه‌ها است، علاوه بر قیمت غذا، تعیین اجاره‌بهای سکونت دانشجویان در خوابگاه نیز برعهده این هیات است و اختیار افزایش قیمت در این باره به عهده هیأت امنای صندوق رفاه دانشجویان است.
* قیمت غذای دانشجویی در سال جدید چه میزان افزایش پیدا می کند؟
هزینه تغذیه دانشجویان در سال تحصیلی جدید هیچ‌گونه افزایشی ندارد و به روال قبل محاسبه می‌شود و این موضوع به دانشگاه‌ها ابلاغ شده است.علاوه بر غذای دانشجویی، نرخ اجاره بهای خوابگاه‌ها نیز افزایشی نخواهد داشت.
براساس بخشنامه صندوق رفاه دانشجویان، غذای دانشگاه‌ها به چهار دسته کم هزینه(ناهار و شام)، متوسط هزینه(ناهار و شام)، پرهزینه(ناهار و شام) و صبحانه تقسیم می‌شود. همچنین قیمت غذای دانشجویان سنواتی به صورت جداگانه و با یارانه کمتری محاسبه می‌شود.
* تسهیلات جدیدی که در دوره مسئولیت شما اجرا شده است، وام ویژه دکتری نام گرفت در این خصوص توضیحاتی بفرماید و چطور دانشجویان می توانند از این تسهیلات استفاده کنند؟
براساس بخش دوم اقدام ملی 4، از راهبرد کلان 8 نقشه جامع علمی کشور، مصوب 13 دی‌ماه سال 90، با عنوان "حمایت از دانشجویان دوره دکتری"، بر توانمندسازی متناسب با تکالیف آموزشی، پژوهشی و اجرایی و وظایف آنها در چارچوب اولویت‌های نقشه جامع علمی کشور و مبتنی بر نیازهای کشور تاکید شده است بطوریکه تا حد امکان از حمایت‌های بلاعوض اجتناب شود.
در سال 92 مبالغی تحت عنوان "پژوهانه" ماهانه به مبلغ 500 هزار تومان از طرف معاونت علمی- پژوهشی ریاست جمهوری، به دانشجویان دوره دکتری پرداخت میشد که روند پرداخت آن با کاهش اعتبارات از سوی دولت وقت متوقف شد و دوباره از مهرماه 93، پرداخت وام ویژه دکتری در دستور کار صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم قرار گرفت. با عملیاتی شدن روند پرداخت وام مذکور در این سال مبلغ 38میلیارد ریال از تعداد 2599 دانشجو وام دریافت کردند.
روند پرداخت وام ویژه دکتری در سال‌های 94 و 95 ادامه داشت به طوری که در سال 94 مبلغ 201 میلیارد ریال به تعداد 14 هزار و 230 نفر و در سال 95 نیز مبلغ 58 میلیارد ریال به تعداد 30 هزار و 562 نفر وام ویژه دکتری پرداخت شد.
روند افزایشی تعداد بهره‌مندان از وام مذکور و مبالغ پرداخت شده نشان دهنده استقبال بالای دانشجویان دوره دکتری از این وام است که این استقبال موجب شده است که صندوق رفاه دانشجویان با هم‌افزایی با بانک عامل، نیاز صددرصدی دانشجویان را برای پرداخت تسهیلات ویژه دکتری پاسخ دهد.
* آخرین بخشنامه ای که از صندوق رفاه به دانشگاه اعلام شد در خصوص تنوع غذایی بود در این زمینه بیشتر توضیح می دید.
این چیزی که در رسانه ها منتشر شد کمی تا واقعیت فاصله داشت. در واقع هیچ الزامی برای اینکه دانشگاه باید در تعداد و تنوع غذای مورد نیاز دانشجو رعایت کند نیست، بلکه به آن ها اجازه داده شده که در سلف سرویس ها از غذای آزاد نیز استفاده کنند. در واقع این بخشنامه با سامانه تغذیه دانشجو یکی است و مکمل محسوب می شوند، طبیعتا بخشنامه تنوع غذایی زیربنایی برای تغییر ساختار در کیفیت و میزان رضایت مندی دانشجویان از سلف سرویس دانشگاه‌ها است.
ما دانشگاه‌ها را هرساله مورد ارزیابی قرار می‌دهیم و براساس آن نرخ اجاره بهای خوابگاه و تغذیه دانشگاه را تعیین می‌کنیم. یکی از نکاتی که در این ارزیابی اعمال می‌شود داشتن تنوع غذایی در دانشگاه است که برهمین مبنا به آن ها امتیاز و رتبه تعلق می‌گیرد. در سال گذشته با این ارزیابی توانستیم بانک اطلاعاتی دقیقی ایجاد کنیم و خروجی آن تصویب بخشنامه ای در خصوص تنوع غذایی دانشگاه بود. در واقع این بخشنامه به دانشگاه ها اجازه می‌دهد در کنار سلف سرویس، رستوران آزاد دایر کنند و اگر دانشجو به هر دلیلی غذای دانشگاه را نپسندد بتواند از رستوران آزاد استفاده کند که دانشگاه نیز به ازای هر دانشجویی که از رستوران آزاد غذا سفارش دهد میزان 3000 تومان یارانه آن را تقبل میکند و مابقی را دانشجو باید پرداخت کند. بسیاری از دانشگاه ها با همکاری صندوق رفاه توانستند تا آشپزخانه های خود را از سنتی به صنعتی تبدیل کنند که خوشبختانه مقدار هدررفت مواد غذایی کاهش چشم گیری داشت.
این طرح به صورت آزمایشی در دانشگاه های تبریز، فردوسی مشهد، یزد و اصفهان اجرا شد که خوشبختانه میزان رضایت مندی دانشجویان استفاده کننده از رستوران آزاد 30 درصد برآورد شد این درصد نشان دهنده دانشجویانی بود که در طول یکسال تحصیلی از تغذیه رستوران آزاد استفاده کردند.
این رستوران ها در واقع همان تنوع غذایی را که مد نظر ما بود در دانشگاه ها ایجاد می کنند که با نظارت دانشگاه کیفیت مطلوبی ارائه می دهند و همچنین باید 25 درصد کمتر از قیمت فروش در اماکن عمومی را برای غذاهای خود در نظر بگیرند. این‌کار باعث ایجاد رقابت در بین رستوران های آزاد و سلف سرویس می شود و آنها برای جذب دانشجو مجبور می شود تا هم کیفیت را بالا ببرند و هم قیمت مناسب و همچنین یارانه تغذیه به دانشجو ارائه بدهند. گاها دیده میشد که کیفیت غذای دانشگاه، به هر دلیلی، مورد پسند دانشجو نبود و فرد مجبور میشد که از بیرون غذا تهیه کند که هم ارزش غذایی کافی نداشت و هم یارانه‌ای که دولت برای دانشجو پرداخت می‌کرد به او نمی رسید؛ اما با این بخشنامه این خلل به طور متفاوت پر شد.
البته سلف های دانشگاهی هم در چندسال گذشته به مراتب کیفیت مطلوب تری ارائه می‌کنند؛ منطقی نیست آشپزخانه دانشگاهی که برای سه هزار دانشجو غذا طبخ می کند با منزل شخصی که نهایت 5 نفر است را مقایسه شود. ما بر همین اساس، طرح رستوران‌های آزاد را اجرایی کردیم که حداقل 40 درصد از کل دانشجویان هردانشگاه، به سمت آن ها بروند و در واقع وقتی حجم پخت در سلف دانشگاه کاهش پیدا کند به همان اندازه کیفیت بالا رفته و این کار هدف ماست.
با توجه به اینکه بیشترین اعتراضات دانشجویی در سال گذشته مربوط به بحث سلف سرویس ها بوده است بخشنامه ای را در این خصوص به دانشگاه ها ابلاغ کردیم که از طرف دانشگاه کارشناس تغذیه به پیمانکار معرفی شود و حتما در قرارداد ذکر شود که این کارشناس از مراحل تهیه مواد غذایی، پخت و پخش بین دانشجویان حضور داشته و نظارت انجام دهد که شاهد تخلف کمتری از جانب پیمانکاری ها باشیم.
* از اینکه وقت گذاشتید و حوصله کردید ممنون هستیم.
منم از شما که رسالت بزرگی در حوزه دانشگاهی و دانشجوی دارید ممنون و سپاسگزارم
